Nos nieuws

NOS Nieuws
  • De kust bij Zeeland is de meest vervuilde van Nederland, komt naar voren uit onderzoek van Stichting De Noordzee, waar vrijwilligers deze maand aan meededen. Landelijk werden er 309 stuks afval gevonden per 100 meter strand, de Zeeuwse kust scoorde daar ruim boven met 416 stuks afval per 100 meter.

    De eerste twee weken van maart hebben zo'n 300 vrijwilligers de Nederlandse kustlijn onderzocht. Dat gebeurde aan de hand van een methode die is gebaseerd op internationaal wetenschappelijk onderzoek naar de meting van zwerfafval, vertelt woordvoerder Jorn Matena van Stichting De Noordzee.

    "Het onderzoek is gedaan met behulp van de Ospar-methode", zegt Matena. "Samengesteld door de Universiteit Utrecht en internationaal gebruikt." Dat is handig, want onderzoeken volgens dezelfde wetenschappelijke methode zijn goed te vergelijken.

    Plastic korrels

    De vrijwilligers kregen eerst een online training waarin ze leerden hoe ze te werk moesten gaan. "Tijdens het onderzoek werden ze ook geholpen door een gebruiksvriendelijke app op hun telefoon", zegt Matena.

    Al het afval dat de 'burgerwetenschappers' tegenkwamen, werd gecategoriseerd en geteld. "Zo weten we welke aantallen waar zijn", legt Matena uit. Data-analisten van Stichting De Noordzee gingen vervolgens aan de slag met de gegevens.

    De vrijwilligers kwamen vooral plastic, stukken hout en vispluis (materiaal om visnetten te beschermen) tegen. Ook zijn op het overgrote deel van de Zeeuwse stranden 'nurdles' gevonden. Deze plastic korrels zijn de basis voor de productie van bijna alle plastic producten.

    Ballonresten

    Mariëlle Nelissen, Petra Beeckz en Evelien Jansen deden mee aan het strandafvalonderzoek. Ze begonnen in Vlissingen en vonden vooral glas, peuken, snoeppapiertjes en veel nurdles.

    Stichting De Noordzee doet al twintig jaar onderzoek naar zwerfafval. Het wierp eerder al vruchten af, zegt Mariëlle, die al vaker meehielp. "Een paar jaar geleden vond ik veel ballonresten. Sommige gemeenten hebben toen het oplaten van ballonnen verboden. Nu zie ik bijna geen ballonnen meer op het strand."

    Verbanden leggen

    In totaal gingen op 91 plekken in het land mensen het strand op met prikkers en afvalzakken om troep te verzamelen. Ze vonden 14.000 stuks afval.

    In oktober is er een tweede meting van het strandafval, zegt Matena. "We willen het op verschillende momenten uitvoeren om verbanden te leggen tussen afval en strandbezoek."

  • Optredens van Queen Latifah en Lizzo, een gesprek met oud-presidenten Barack Obama en Bill Clinton en een afterparty met 500 gasten, met Jill Biden en dj D-Nice als hosts. De Democraten haalden gisteren in New York alles uit de kast om geld op te halen voor Joe Bidens herverkiezingscampagne met als resultaat een recordopbrengst van iets meer dan 24 miljoen euro.

    Obama was samen met Biden vanuit Washington naar New York gevlogen in de Air Force One, het presidentiële vliegtuig. Tijdens de zogeheten fundraiser gingen Obama, Clinton en Biden een uur lang met elkaar in gesprek, in de Radio City Music Hall.

    Het gesprek stond onder leiding van de bekende talkshowpresentator Stephen Colbert. Obama had het over "het soort president dat ik wil", verwijzend naar Biden. Ook Clinton riep het publiek op om Biden weer de grootste te maken: "Stay with what works".

    Zo zag de opkomst van de drie eruit:

    Stemmen hoefde Biden in principe niet te winnen in New York. Al jarenlang is de staat Democratisch-gezind: sinds 1988 is de partij van Biden er altijd de grootste geweest bij de presidentsverkiezingen.

    Foto voor 100.000 dollar

    Waar het wel om draaide was zoveel mogelijk geld binnenhalen. Er waren sowieso al zo'n 5000 mensen op de avond afgekomen, die ten minste 225 dollar hadden betaald. Een foto met alle drie de (oud)-presidenten kostte 100.000 dollar. Mensen die een half miljoen dollar voor een kaartje betaalden mochten in kleiner gezelschap in gesprek met Obama, Clinton of Biden.

    Helemaal rustig en feestelijk verliep de avond niet. Pro-Palestijnse demonstranten hadden zich verzameld voor het gebouw. En ook binnen lieten zij van zich horen. "Schaam je, Joe Biden", schreeuwde een van hen toen het over de oorlog in Gaza ging.

    Obama probeerde de kritiek te pareren: "Mensen willen vaak een zekere zuiverheid voelen in de manier waarop beslissingen worden genomen, en dat begrijp ik. Maar een president heeft die luxe niet."

    Biden heeft meer geld dan Trump

    De campagnekas van de Democraten is met de avond in New York verder aangevuld, maar Biden had financieel sowieso al een flinke voorsprong op zijn tegenstrever Donald Trump. Persbureau AP meldde twee weken geleden dat de Democraten toen 155 miljoen dollar hadden voor de campagne.

    De Republikeinen zouden 37 miljoen dollar in kas hebben. Dat komt mede doordat Trump veel geld kwijt is aan alle rechtszaken die tegen hem lopen, kosten die hij deels van partijdonaties betaalt. Trump hoopt volgende week in Palm Beach, Florida, bij een fundraising ook tientallen miljoenen op te halen.

    Volgens Amerikakenner Kenneth Manusama heeft de Republikeinse partij traditioneel minder grote donoren dan de Democraten. "Maar je ziet bij Trumps donoren ook een soort vermoeidheid, vanwege alle rechtszaken. Daardoor haken sommigen af."

    Eenheid uitstralen

    Het geld dat Biden gisteren ophaalde zal voor een groot deel gaan naar de zichtbaarheid van zijn campagne, verwacht Manusama: "Er kunnen reclamespotjes van betaald worden en de Democraten willen er ook voor zorgen dat er een sterk campagneapparaat is in elke staat."

    Directe stemmen zal de fundraising in New York niet hebben opgeleverd, maar met het optreden van Obama en Clinton proberen de Democraten "de partij te verenigen", zegt Manusama: "Er zijn toch wat scheurtjes ontstaan, bijvoorbeeld over de oorlog in Gaza en Oekraïne. En er zijn twijfels over Bidens leeftijd. Biden, Obama en Clinton willen eenheid binnen de Democratische partij uitstralen."

  • De Oscarwinnende film Oppenheimer is vanaf nu te zien in bioscopen in Japan, zo'n driekwart jaar nadat de film in de rest van de wereld volle zalen trok. De biografische verfilming van de vader van de kernbom ligt gevoelig in het land vanwege de meer dan 200.000 slachtoffers die zijn gevallen bij de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki in 1945. Amerika zette toen, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, voor de eerste en vooralsnog enige keer kernwapens in.

    Dat de Japanse première zo lang op zich heeft laten wachten, heeft te maken met aarzeling bij de filmdistributeur Bitters End. Die besloot in december de knoop door te hakken en de film uit te brengen. "Na veel discussie en overleg, omdat het onderwerp van de film van groot belang en speciale betekenis is voor Japanners", zo stond in een persbericht.

    Het bedrijf zegt dat het succes bij de Oscars ook een rol speelt. Oppenheimer won uiteindelijke zeven prijzen, onder meer voor het camerawerk van de Nederlander Hoyte van Hoytema.

    Deze kijkers in Hiroshima reageren verdeeld:

    Het gebeurt vaker dat Japanse filmdistributeurs wachten met het uitbrengen van grote producties uit Hollywood als een film veel kans maakt op prestigieuze prijzen. Dit kan positief uitwerken op de bezoekersaantallen. In het geval van Oppenheimer duurde het wel langer dan gemiddeld, mede vanwege de originele verschijningsdatum afgelopen zomer. Die viel enkele weken voor de nationale herdenkingsdagen voor de kernbomslachtoffers in augustus.

    'Film toont niets van tragedie'

    Daarbij is volgens critici de film problematisch vanwege het weglaten van de slachtoffers uit het verhaal. "Ik voelde eerlijk gezegd een soort afkeer tegen de film", vertelt de 84-jarige Kochi Kawano tegen journalisten na de première in Nagasaki. Hij overleefde 79 jaar geleden de atoombom op zijn thuisstad ternauwernood.

    "Het verhaal gaat vooral over de blijdschap van de Amerikanen als overwinnaar, maar niets over de tragedie die zich in Hiroshima en Nagasaki afspeelde." De film bevat slechts een scène met radioberichten waarin het aantal slachtoffers worden genoemd. "Ik zou willen dat de kijkers zien dat we nog steeds aan de gevolgen lijden."

    In Japan heerst daarbij een gevoel van machteloosheid met betrekking tot de internationale kernwapendiscussie. Politici noemen de aanvallen in 1945 vaak om de tragedie van een potentiële kernoorlog te benadrukken, maar op het wereldpodium speelt Japan een kleine rol. In mei vorig jaar, bij de G7-top in Hiroshima, lukte het de Japanse premier niet om bondgenoten te overtuigen om hun kernwapenarsenaal te verkleinen.

    Grappen over 'Barbenheimer'

    Als zout in de wond gingen grappen over de film viraal op het internet. Barbie en Oppenheimer gingen vorig jaar op 21 juli in première. Enthousiaste fans deelden vervolgens online plaatjes waarin de hoofdrolspelers van de twee kaskrakers werden afgebeeld onder de hashtag #Barbenheimer.

    Die initiële hausse aan berichten veroorzaakte al ongemak in Japan, maar de echte ophef ontstond over een poster gemaakt door een fan: Barbie zittend op de schouder van J. Robert Oppenheimer, met een kernexplosie op de achtergrond.

    "Het gaat een zomer worden om te herinneren", plaatste het officiële X-account van Barbie onder de poster. Een stortvloed aan commentaar volgde op sociale media. Japanse gebruikers trokken direct de vergelijking met grappen over de aanslagen op 11 september 2001 en de Holocaust.

    De Japanse tak van Warner Bros, het bedrijf achter de Barbie-film, plaatste snel een verontschuldiging online en haalde daarbij fel uit naar het moederbedrijf in de VS. Stemactrice Mitsuki Takahata, de stem van Barbie in de Japanse versie, liet op Instagram weten dat ze diep teleurgesteld was en overwoog om te stoppen met de promotie van de film. Uiteindelijke besloten Japanners in grote getalen weg te blijven bij Barbie. Terwijl de film in de VS en Europa meerdere records brak, stond het in Japan op de achtste plek in het openingsweekend.

    Matige belangstelling

    Oppenheimer lijkt een soortgelijk lot tegemoet te gaan. Terwijl de film wereldwijd 950 miljoen dollar heeft omgezet, stonden bij de eerste vertoningen in Tokio vanochtend slechts enkele rijen. Tickets voor aankomende voorstellingen zijn makkelijk te krijgen. In vergelijking met andere grote Amerikaanse films lijkt de kaartverkoop dus tegen te vallen, ondanks het grote succes buiten Japan.

  • Het Openbaar Ministerie wil via een rechterlijke procedure het bestuur van de Stichting Islamitische School Amsterdam (ISA) ontslaan. Het OM heeft daarvoor een verzoekschrift bij de rechtbank ingediend. Daarin wordt onmiddellijk ontslag en schorsing van het bestuur gevraagd.

    Volgens het OM wordt de continuïteit van het onderwijs momenteel niet gewaarborgd, onder meer door het langslepende conflict met het ministerie van Onderwijs. Die draaide ruim twee weken geleden de geldkraan van ISA verder dicht, nadat een paar jaar geleden bekend werd dat het bestuur "keer op keer niet functioneert", aldus demissionair onderwijsminister Paul.

    Door het stopzetten van financiering dreigt volgens het OM op korte termijn een faillissement van de stichting. "Het OM meent dat het bestuur hiermee zodanig in strijd handelt met het belang van de stichting, maar vooral ook met dat van de leerlingen en docenten van de betrokken scholen, dat zij niet langer als bestuurder kunnen aanblijven."

    Het Openbaar Ministerie wil dat er een nieuw tijdelijk bestuur komt, waardoor de financiering van de scholen weer op gang kan komen. "Daarmee kan de continuïteit van het onderwijs worden gewaarborgd."

    Verweven met stichtingen

    De ISA bestaat uit drie basisscholen in Amsterdam: in de Wildrijkstraat in Noord, aan de Jan van Riebeekstraat in West en aan het Sumatraplantsoen in Oost. Sinds 2022 ligt het bestuur onder vuur, toen na een inspectierapport bleek dat de scholenkoepel verweven is met stichtingen die het vervoer van leerlingen regelen.

    Ook is er jaren niets gedaan met eerdere inspectie-aanbevelingen, meldde voormalig onderwijsminister Wiersma. Sindsdien stuurt het ministerie aan op het vertrek van het bestuur, maar tot nu toe zonder resultaat.

    Het is nog niet duidelijk wanneer de zogeheten verzoekschriftprocedure bij de rechtbank Amsterdam van start gaat. Het bestuur krijgt in ieder geval nog de kans om te reageren.

  • De NOS en Tom Egbers hebben een schikking getroffen in het kort geding dat de presentator tegen de omroep had aangespannen. Uit die schikking is gekomen dat Egbers weer programma's gaat maken voor de NOS.

    Egbers gaat zich toeleggen op verhalende programma's en documentaires op de wijze zoals hij dat eerder deed in de NTR-programma's Toms Engeland, -Ierland en -Schotland.

    Het gaat daarbij om programma's met afstand tot de dagelijkse sportactualiteit. Daarnaast gaat Egbers voor de NOS nog een aantal podcasts verzorgen.

    De NOS schrijft in een persbericht dat hierover met de presentator in een "wederzijds gedeelde wens om voorwaarts te gaan" en na "constructief overleg" afspraken zijn gemaakt.

    Publicatie Volkskrant

    Egbers was sinds maart vorig jaar "vrijgesteld van werk" na een publicatie in de Volkskrant.

    In dat artikel beschreef de krant een affaire die Egbers had met een collega. Toen zijn vrouw daarachter was gekomen, zou de presentator van NOS Sport de collega een tijdlang hebben gepest en geïntimideerd. In een interview ontkende hij niet dat hij haar "de as van het kwaad" genoemd had, zoals in het artikel ook stond.

    Volgens Egbers was het bij anonieme meldingen over zijn gedrag gebleven. Hij zei verder dat hij zich niet kon verweren, omdat hem niet duidelijk was welk verwijt van grensoverschrijdend gedrag hem werd gemaakt.

    Programma's in najaar

    Egbers zegt in een reactie op de schikking dat het "goed is om weer aan het werk te gaan" na een jaar "waarin veel geschreven, gepraat en geopinieerd is".

    Verder zegt hij dat hij het afgelopen jaar "voortdurend" heeft gereflecteerd. "Vooral op mijn eigen rol in de cultuur van de NOS. Ik vind het erg verdrietig dat er collega's zijn die zich ongelukkig hebben gevoeld op de werkvloer van NOS Sport, in een cultuur waar ook ik deel van uitmaak. Dat ik in de ogen van jongere collega's een andere positie heb dan uitsluitend die van "een collega", heb ik me daarnaast onvoldoende gerealiseerd."

    Hoofdredacteur Gert-Jaap Hoekman van NOS Sport is blij dat de NOS en Egbers een schikking hebben kunnen treffen. Er zijn volgens hem goede afspraken gemaakt "over een passende voortzetting die recht doet aan zijn lange carrière bij de omroep".

    De programma's die Egbers gaat maken, zullen in het najaar van 2024 en het begin van 2025 worden uitgezonden. Om die programma's te kunnen maken, is het dienstverband van de 66-jarige Egbers verlengd tot na zijn pensioen.

  • Niet alleen geiten- en schapenhouders, maar eigenaren van verschillende hoefdieren kunnen vanaf half april een subsidie aanvragen voor het plaatsen van wolfwerende hekken. In de hele provincie Gelderland komen houders van kwetsbare hoefdieren in aanmerking voor die tegemoetkoming.

    Op die manier krijgen houders van onder andere buiten verblijvende runderen, varkens, paarden, damherten en ezels een steuntje in de rug om hun dieren beter te kunnen beschermen tegen wolven. Dat kan met een wolfwerend hekwerk.

    Rechtsomkeert

    Goed nieuws voor paardenpensioneigenaar Arjan Staadegaard. Hij heeft al wolfwerende rasters geplaatst om zijn paarden te beschermen en dat was een kostbare onderneming. "Voor alleen het materiaal was ik 20.000 euro kwijt, dan heb je de plaatsing er niet bij gerekend", zegt hij tegen Omroep Gelderland. Staadegaard heeft een omheining van bijna vier kilometer om zijn paardeweide heen gezet.

    Nu kan hij de bonnen inleveren en een subsidie aanvragen. Het hekwerk doet volgens hem wel goed werk. "Onlangs is de wolf hier gespot", vertelt hij. Op dashcam-beelden van een voorbijkomend voertuig is te zien dat de wolf op het raster afliep en vervolgens rechtsomkeert maakte. "De beelden zijn korrelig, maar ik denk dat het een wolf was. En hij is nog niet het raster binnengekomen."

    Pony's doodgebeten

    Het is mooi dat meer dieren beschermd kunnen worden door de nieuwe regeling, vindt Pieter Wiersinga van de Sectorraad Paarden. Onlangs zijn vier pony's doodgebeten, vermoedelijk door een wolf.

    Volgens Wiersinga is dat al meermaals gebeurd in Gelderland. "Daarom is het goed dat nu de mogelijkheid is wolfwerende maatregelen te nemen en dat de kosten worden vergoed."

    Dierenhouders krijgen gratis advies over hoe en waar ze het hekwerk het best kunnen plaatsen. De verwachting is dat als het hekwerk goed wordt neergezet en de stroomdraden op de juiste hoogte staan, alles naar behoren functioneert.

  • De problemen in kwetsbare wijken lopen steeds meer op. Dat zeggen twaalf directeuren van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) in een opiniestuk in het AD. Om die reden doen ze een oproep aan het nog te vormen kabinet, om de komende jaren blijvend te investeren in achterstandswijken. "We hebben onorthodoxe maatregelen nodig."

    Ondanks alle investeringen zijn er volgens de directeuren nog steeds tal van problemen, is te lezen in het stuk. Zo gaan kinderen in het gebied "zonder ontbijt naar school", zijn er "drie keer zoveel uitkeringsgerechtigden als gemiddeld" en is er sprake van een "vergiftigende criminaliteit." Door de opstapeling van problemen is de aanpak ervan lastig.

    Een van die "onorthodoxe maatregelen" waar de directeuren aan denken, is om niet-kwetsbare groepen in de wijken onder te brengen, zegt Chris Schaapman, NPLV-directeur van Den Haag Zuidwest in het NOS Radio 1 Journaal. Nu wonen "mensen in kwetsbare posities" vaak bij elkaar in dezelfde wijk, omdat de huurprijzen en de kwaliteit van de woningen laag zijn. Dat leidt volgens de directeur ook tot overlast.

    Schaapman hoopt in zijn wijk verschil te kunnen maken door voorrang te geven aan "andere groepen met meer draagkracht". Daarnaast denkt hij dat er ook op scholen ingegrepen moet worden, zodat kinderen in kwetsbare posities beschermd worden en docenten niet overbelast raken. "Het is belangrijk dat we van links tot rechts onze schouders eronder zetten. Dat verdienen onze mensen en alle professionals die in deze wijken actief zijn."

    Omdat een groot deel van het geld voor het programma eind 2025 afloopt, hopen de twaalf directeuren het nog te vormen kabinet tot actie te manen. "Wij vragen de politiek ons te helpen het verschil te maken. Stop de stapeling. Regel de financiering. Omdat de bewoners van onze wijken dezelfde kansen verdienen als bewoners elders."

  • De Amerikaanse universiteit Harvard heeft een kaft van mensenhuid laten verwijderen van een boek. Dat lag al sinds 1934 in een van de bibliotheken van de universiteit. Pas in 2014 ontdekten onderzoekers dat de kaft van het boek bestaat uit mensenhuid.

    Het boek heeft de titel Des destinées de l'âme en het is geschreven door de Fransman Arsène Houssaye rond 1880. Het is een filosofisch boek over de ziel.

    De schrijver zou het boek aan een vriend hebben gegeven. Die vriend, een arts, zou de kaft van mensenhuid hebben aangebracht op het boek.

    Geen toestemming eigenaar huid

    De huid was van een overleden psychiatrische patiënte die door de arts werd behandeld. Ze overleed aan een beroerte en toen niemand haar lichaam claimde, besloot hij haar te villen.

    De dokter voegde aan het boek een kaartje toe. Daarop stond dat een boek over de menselijke ziel een menselijke omslag verdient. Ook schreef hij op het briefje dat je de poriën in de huid nog goed kunt zien als je goed kijkt.

    De universiteit zegt dat degene van wie de huid was nooit toestemming heeft gegeven voor het gebruiken van haar huid voor het maken van een boekenkaft.

    In 2014 noemde Harvard de ontdekking nog "goed nieuws voor bibliofielen en kannibalen". Critici vonden dat weinig respectvol en wezen op de voorbeeldfunctie van de universiteit, een van de meest prestigieuze wetenschappelijke instellingen in de VS.

    Harvard zegt nu in een statement dat de kaft vervangen is om ethische redenen. Ook biedt de universiteit excuses aan voor hoe eerder met het boek en de berichtgeving over de omslag is omgegaan.

    De bibliotheek is nu bezig met aanvullend onderzoek naar het boek en naar de anonieme vrouwelijke patiënt. De verwijderde huid krijgt een "respectvolle bestemming", zegt Harvard.

    Over welke dat is zijn verschillende partijen binnen de universiteit en in Frankrijk nu met elkaar in overleg. De universiteit wil zo "de waardigheid herstellen" van de vrouw wier huid werd gebruikt.

  • Beelden van Japanse kampen in de Tweede Wereldoorlog zijn er nauwelijks, en al helemaal niet van vrouwen en meisjes. Daardoor zijn er nog weinig documentaires over de kampen in voormalig Nederlands-Indië gemaakt. Een Nederlandse filmmaker laat in de documentaire Als ik mijn ogen sluit dertien vrouwen die het hebben overleefd aan het woord.

    Het is fijn dat zij nu gehoord worden, vindt regisseur Pieter van Huystee. Dat is lang niet gebeurd. "Wat de vrouwen die het hebben meegemaakt bond, is de frustratie dat ze in Nederland nooit gehoord zijn na de Tweede Wereldoorlog", zegt hij tegen Omroep West. "Het gaat niet over wie het meeste leed heeft, natuurlijk moeten we 4 en 5 mei herdenken, maar het is ook tijd om het verhaal uit Indonesië te horen."

    Dit is de trailer van 'Als ik mijn ogen sluit':

    Al in 1981 kwam Van Huystee op het idee om de film te maken. "Toen pas werd een artikel gepubliceerd over het tweedegeneratiekampsyndroom voor mensen uit Nederlands-Indië. Toen dacht ik voor het eerst dat ik dit verhaal moest vertellen", zegt hij tegen de regionale omroep. "Nooit eerder werd er een ambitieuze film over gemaakt. Dat is heel raar."

    Zijn eigen moeder en oma hadden in het Japanse vrouwenkamp Tjideng gezeten. Pas toen zij allebei waren overleden, realiseerde Van Huystee zich dat hij niet veel naar hun ervaringen had gevraagd.

    In Als ik mijn ogen sluit, die nu in de bioscoop is te zien, stelt de filmmaker daarom dertien vrouwen die de Japanse kampen hebben overleefd de vragen die hij zijn moeder niet durfde te stellen.

    Tekeningen

    Er zijn weinig archiefbeelden uit Indonesië van na de Japanse capitulatie. Wel ontdekte Van Huystee veel tekeningen, gemaakt door vrouwen of meisjes, compleet met bijschriften. "Van de verschrikkingen, maar ook de lol die ze hadden. De tekeningen sluiten aan bij de verhalen van de vrouwen. Ze vertellen soms letterlijk hetzelfde verhaal."

    Als ik mijn ogen sluit wordt op 15 augustus uitgezonden door de NTR op NPO 2.

  • Na het gebruik van een deelscooter is het de bedoeling dat de helm weer opgeborgen wordt in de daarvoor bedoelde koffer, maar dat gebeurt lang niet altijd: in Rotterdam liggen de helmen steeds vaker op straat of in de sloot.

    "We vissen er wel twee per dag uit het water", zegt Jan Pieter Kalkman van het waterschap Schieland en Krimpenerwaard tegen Rijnmond. Dat is niet alleen zonde van de helmen (die zijn zo vies dat ze bij het grofvuil eindigen), het kan ook de waterafvoer belemmeren. Door de helm kan een duiker, een buisvormige constructie die twee wateren met elkaar verbindt, verstopt raken. Bij regenbuien kan daardoor het overtollige water niet goed afgevoerd worden.

    Sneeuw voor de zon

    Ook vrijwilligers van Zwerfie Rotterdam, een organisatie die zwerfafval opruimt, komen regelmatig een helm van een deelscooter tegen. Vrijwilliger Ivo Rodermans vindt dat deelscooterbedrijven het probleem makkelijk kunnen oplossen. "Dat je in de app je scooter niet kan afmelden als die helm niet in de bak zit. Als je dat regelt, is dit probleem als sneeuw voor de zon verdwenen."

    Technisch is dat mogelijk, zegt een woordvoerder van deelscooterbedrijf Go Sharing, maar dat kost wel meer dan het vervangen van verloren helmen. "Dus dat is niet de moeite waard."

    Sinds januari 2023 is er een helmplicht voor bestuurders en passagiers van scooters die maximaal 25 kilometer per uur kunnen. Voor gebruik van bromfietsen en (elektrische) scooters van maximaal 45 kilometer per uur gold die plicht al.

    De gemeente Rotterdam promoot het gebruik van elektrisch deelvervoer, omdat het beter is voor het klimaat. Met speciale verzamelplekken in de stad probeert de gemeente overlast van wildparkeren terug te dringen, schrijft de regionale omroep. De stad heeft drie grote aanbieders van deelscooters: Felyx, Check en Go Sharing.

    Moeilijk traceerbaar

    Maar het achterlaten van helmen druist tegen het idee van schoon rijden in, zegt een woordvoerder van Go Sharing. "Het is slecht voor de natuur. Maar de meeste gebruikers bergen de helm netjes op", benadrukt hij.

    Het is dan ook geen enorme kostenpost, voor de bedrijven, schrijft Rijnmond. Ze houden in hun businessmodel rekening met het aanvullen van zoekgeraakte helmen. Er staat een boete op het kwijtmaken van een helm, maar de dader is meestal lastig te traceren. In een helmkoffer zitten meestal twee helmen, dus als er een kwijtraakt heeft de volgende gebruiker niet meteen een probleem te melden.

    Verzamelobject

    Waarom mensen de helmen laten slingeren, is niet duidelijk. Wel speelt het stelen ervan al langer. Zo namen agenten in Aalsmeer en Uithoorn een jaar geleden meerdere helmen in beslag. Die werden gedragen door jongeren die niet op een gehuurde, maar bijvoorbeeld hun eigen scooter reden.

    Ook Go Sharing merkt dat de helmen door sommigen als verzamelobject worden gezien. "Studentenhuizen sparen ze, en we zien er ook maaltijdbezorgers mee rijden."

  • Goede Vrijdag is voor veel werknemers het begin van een periode met een reeks vaste vrije dagen, die eindigt met Pinksteren. Bij veel bedrijven en overheidsorganisaties wordt op die feestdagen traditiegetrouw de telefoon niet of nauwelijks opgenomen, maar dat is langzaam aan het veranderen.

    Het wordt voor werknemers steeds makkelijker om bijvoorbeeld Tweede Pinksterdag in te ruilen voor het Suikerfeest, ziet werkgeversvereniging AWVN. "Een paar decennia geleden waren werkgevers nog heel terughoudend. Maar bedrijven hebben gemerkt dat de praktische problemen meevallen of heel goed zijn op te lossen."

    Dat is ook te zien in de cao's die op dit moment lopen. In 51 van de 703 cao's waar vakbond FNV bij betrokken was, is geregeld dat een officiële feestdag mag worden ingeruild voor een andere feestdag. Dat geldt ook voor werknemers van een aantal grote bedrijven, zoals NS en Ikea.

    In de nieuwe cao van Nederlandse universiteiten is bijvoorbeeld afgesproken dat elke instelling sinds 1 januari zelf mag bepalen of werknemers feestdagen mogen ruilen. Daar is volgens de universiteit in Maastricht al gebruik van gemaakt, onder meer om een joodse feestdag en het Suikerfeest te vieren. Die afspraak is ook ingevoerd bij hr-bedrijf Visma Raet.

    Goede Vrijdag is op veel scholen en bij een deel van de overheid een vaste vrije dag, bij de meeste bedrijven niet. Bij de koepel van woningcorporaties Aedes is in 2022 in de cao vastgelegd dat feestdagen flexibel kunnen worden ingedeeld. De wet bepaalt niet dat je op een officiële feestdag vrij moet zijn.

    Aanvragen altijd goedgekeurd

    Ook zijn er in diverse cao's andere regelingen opgenomen over feestdagen, bijvoorbeeld dat verlofverzoeken voor andere religieuze feestdagen altijd worden goedgekeurd.

    Verder zijn werknemers in een aantal sectoren standaard vrij op 1 mei, de Dag van de Arbeid. Die regeling geldt bijvoorbeeld voor de schoonmaak en logistiek.

    Ruilen met collega

    Het verschilt kortom per sector hoe er wordt omgegaan met de feestdagen. "Bij bedrijven met continudiensten en fabrieken die altijd draaien, zoals in de chemiesector, is het makkelijker om te ruilen", zegt de AWVN. Daarnaast zijn er ook werknemers die informeel regelen dat ze vrij hebben op de dag van hun voorkeur, door te ruilen met een collega.

    Vrij zijn op de christelijke feestdagen is er ingesleten bij Nederlanders, zegt Peter Jan Margry. Hij is als historicus verbonden aan het Meertens Instituut, waar onderzoek wordt gedaan naar de Nederlandse taal en cultuur. "Mensen zijn gewoontedieren, ze willen weten wat ze kunnen verwachten."

    Hij denkt dat het inruilen van de 'traditionele' feestdagen onder werknemers nog geen gemeengoed is. "Je bent er toch op ingesteld, er wordt op gepland." Niet alleen door mensen, maar ook door bedrijven. "Veel ondernemingen, zoals autozaken en woonwinkels, houden er toch rekening mee dat er veel mensen langskomen op bijvoorbeeld Pasen."

    Margry ziet wel dat er steeds meer rekening wordt gehouden met de wensen van medewerkers. De laatste jaren gaan in de maatschappij en de politiek meer geluiden op om ook andere dagen te bestempelen als officiële feestdag. Demissionair minister Dijkgraaf zei in WNL op Zondag dat hij wil kijken of dat haalbaar is voor Keti Koti op 1juli, de dag waarop wordt stilgestaan bij de afschaffing van de slavernij.

    Maar volgens historicus Margry is dat nog niet zo makkelijk. Om een feestdag officieel te maken is een wetswijziging nodig. Die kost vaak veel tijd en er moet een politieke meerderheid voor zijn. "Veranderingen in de cultuur hebben tijd nodig", zegt Margry. "Die vinden in de regel niet in enkele jaren plaats."

  • Pasen staat voor de deur en dat betekent voor veel mensen brunches, wandelingen en ander vertier. Wat de plannen voor het weekend ook zijn: het weer staat zowel fietstochten als een langdurige lunch binnenshuis toe.

    Op bepaalde momenten wordt het zonnig, maar er is ook regen. Het weerbeeld verschilt ook per regio. Wie in Enschede woont heeft zowel zaterdag als zondag kans op twee mooie dagen, aan de kust wordt het iets minder.

    Goede Vrijdag en zaterdag

    Deze Goede Vrijdag begint in de ochtend nog wat regenachtig, zeker in het midden en het noorden van het land. Maar 's middags is het overal droog en dan breekt aan de kust en in het noorden de zon door. Het wordt met zo'n 12 tot 14 graden wat zachter dan de afgelopen dagen.

    Van het paasweekend is de zaterdag volgens weerman Peter Kuipers Munneke de meest onzekere dag. Dat komt omdat het in Duitsland relatief warm is, maar boven de Noordzee juist vrij koud. Dat zijn twee zekerheden, maar wat dat zaterdag met het weer in Nederland doet is nog niet duidelijk.

    Flinke temperatuurverschillen

    Dat betekent dat er flinke temperatuurverschillen kunnen voorkomen. Aan de kust kan het bijvoorbeeld maximaal 11 graden worden, terwijl de temperatuur in Twente, de Achterhoek en Limburg kan oplopen tot 18 graden of nog iets meer.

    De paasdagen laten zich iets beter voorspellen. Het lijkt erop dat de paaszondag zonnig en droog wordt, met niet al te veel wind. "Zondag staat in mijn agenda als de beste van de twee paasdagen", zegt Kuipers Munneke. Het is een groot contrast met maandag, want dat belooft een bewolkte en regenachtige dag te worden.

    Andere jaren

    Het weer met Pasen is moeilijk te vergelijken met de paasdagen in andere jaren, omdat de feestdagen nu relatief vroeg in het jaar zijn. Pasen kan tussen 25 maart en 25 april vallen.

    Kuipers Munneke wijst erop dat de temperatuur niet het belangrijkst hoeft te zijn. "In deze tijd van het jaar is 12 graden in de zon lekkerder dan 16 graden en bewolkt. Dat komt door de kracht van de zon. Die is nu net zo sterk als in half september en dat zien we echt als een zomermaand. Dus als de zon dan schijnt is het al meteen heel lekker, en de kans is groot dat die zich op paaszondag laat zien."